İLK MÜSLÜMAN TÜRKLER
WILHELM BARTHOLD
Araplarla
Çinliler arasındaki Talas Savaşı (751) Türklerin hayatında yeni bir
dönemin başlangıcı oldu. Savaş, Arapların zaferiyle sonuçlandı. Bu
zaferden sonra Müslümanlık Türkler arasında yayılmaya başladı. Türkler
büyük topluluklar halinde Müslüman oldular. İlk olarak Karluk Türkleri
İslâmiyeti kabul ettiler. Abbasîlerin Türklere gösterdikleri yakınlık ve
güven onların Müslüman olmalarını hızlandırdı.
Emevîler,
Türklere karşı düşmanca davranmışlardı. Onların topraklarını
yağmalamışlar, şehirlerini yakıp yıkmışlardı. Onun için Emevîler
döneminde Müslümanlık Türkler arasında çok yayılmadı. Ayrıca Emevîler de
Müslüman olmayanlardan aldıkları cizye ve haraç vergilerinin
azalacağını düşünerek Türklerin İslâmiyeti kabul etmelerini istemediler.
Türkler de böylece Müslümanlığa uzak kaldılar.
Türklerin
İslâmiyete girişleri VIII. yüzyılda başlamıştı. IX.ve X. yüzyılda
Karluklardan başka diğer Türk boyları da Müslüman oldular. Abbasîler
zamanında Karahanlılar, Volga Bulgarları İslâmiyeti kabul ettiler. Sonra
Türklerin en büyük kolu Oğuzlar Müslüman oldular. Oğuzların Müslüman
olmalarıyla birlikte Türkler, anayurtlarını geride bırakarak batıya, Ön
Asya topraklarına göç ettiler. Abbasî devletinde görev aldılar.
Türklerin Abbasîler döneminde gösterdikleri askerî ve idarî başarılar
onları kısa zamanda İslâm dünyasının en etkili ve önemli milleti
durumuna getirdi.