DERSİM 1937 SEYİT RIZA İSYANI
NURER UĞURLU
Psikolojik, sosyolojik yanlışlar
ve asimilasyon politikaları 1937-1938 yıllarında Zaza Kürtlerinin yaşadığı
dağlık Dersim bölgesinde yeni bir ayaklanmaya yol açtı. Bu ayaklanmanın başında
Seyit Rıza bulunuyordu. Son derece sert bastırılan ayaklanma, Kürtler için bir
yıkım oldu (Bu kitabın konusu, nedenleri, gelişmesi ve sonuçlarıyla Dersim 1937
ayaklanmasının nesnel ve tarihsel değerlendirilmesi olacaktır). Seyit Rıza ve
10 arkadaşı 1937’de Elâzığ’da yargılanıp asıldıktan sonra, Türkler, Dersim
adını haritadan sildiler, yerine Tunceli (Kalan) ilini kurdular. Bölge 1946’ya
kadar sıkıyönetim yasalarıyla yönetildi.
Bu tarihten sonra yörede herhangi
bir silâhlı ayaklanma olmadı. Türkiye’nin tarafsız kaldığı İkinci Dünya Savaşı
sırasında, Kürdistan’da da sessizlik vardı. Bunu, Kürtlerin yaşadığı
bölgelerdeki yönetimin yumuşaması izledi. Ancak Kürt aydınları her zaman baskı
altında tutuldular. Bunun sonucu olarak 1980’den sonra Kürtlerin siyasal
eylemleri ve silâhlı çatışmaları başladı.